H
πολιτική τέχνη “υφαντική” συνταιριάζει τα νήματα των κοινωνικών και των
ατομικών αναγκών, συμφερόντων, βλέψεων για να συντεθεί ένα αρμονικό ύφασμα
συλλογικής ζωής. O γνήσιος πολιτικός βρίσκει στην πολιτική δραστηριότητα (όχι
για την ικανοποίηση της ματαιοδοξίας αλλά για
το νόημα και την πλήρωση της ύπαρξης του. (Πλάτων)
Πολιτική
είναι τέχνη του άρχειν αλλά και του άρχεσθαι γενικά η τέχνη πως να μετέχει
κάποιος αποτελεσματικά στα κοινά, στο δημόσιο βίο της χώρας του, είτε σαν
άρχοντας είτε σαν αρχόμενος, αφού οι ευθύνες όπως και τα έργα μοιράζονται με
τρόπο ανάλογο προς τη μορφή της πολιτείας) στους διοικούντες και στους
διοικούμενους. H κάθε τάξη έχει τα καθήκοντα και τα δικαιώματά της, συνυφασμένα
με τις βλέψεις και τα συμφέροντα τα δικά της, αλλά και με τις βλέψεις και τα
συμφέροντα της κοινότητας (πάλι με τρόπο που κάθε φορά προσδιορίζεται από τον
τύπο του πολιτεύματος).
Στους
αρχαίους χρόνους θεωρία της πολιτικής (τέχνης) έχουμε μόνο στην Ελλάδα. Oι
μεγάλοι Έλληνες φιλόσοφοι, από τον Θαλή και τον Πυθαγόρα έως τον Πλάτωνα και
τον Αριστοτέλη, ασχολήθηκαν με τα προβλήματα του δημόσιου βίου και μάλιστα όχι
μόνο θεωρητικά. Αυτό δεν είναι τυχαίο, ότι μία από τις κύριες
αρετές του ανθρώπου οι αρχαίοι Έλληνες θεώρησαν το ζωηρό ενδιαφέρον του για το δημόσιο βίο και την προθυμία του να μετέχει σ’ αυτόν ενεργητικά “να πράττη τα κοινά”. H πολιτική είναι μέρος της ηθικής ενέργειας του ανθρώπου. Αυτό βέβαια ακούγεται πολύ άσχημο σε μια εποχή σαν την σημερινή όπου η πολιτική ασκείται με τον τρόπο που ξέρουμε όλοι, μέσα σ’ ένα ίλιγγο πλεονεξίας και σ’ ένα πυρετό ματαιοδοξίας. Στους χρόνους μας η πολιτική σ’ όλες δυστυχώς τις χώρες από το ένα μέρος καπηλεύεται τις ιδέες και από το άλλο πρακτορεύει τα συμφέροντα. Kατά βάθος όμως η πολιτική είναι πρόθεση και η πράξη παιδευτική. O πολιτικός παιδεύει ανθρώπους την κοινότητα το λαό του· τους καθοδηγεί στο σωστό δρόμο της συλλογικής ζωής, για να επιτύχουν την ευτυχία και την αρετή σαν άτομα και σαν σύνολο. Oι αρχαίοι λαοί τιμούσαν με βαθύ σεβασμό τους μεγάλους πολιτικούς άνδρες γιατί με την οικονομική και διοικητική οργάνωση της πολιτείας, με την ρύθμιση των χρεών, με την κοινωνική αλληλεγγύη και τον καθορισμό των ορίων της κάθε εξουσίας έβαλαν τις βάσεις για την ευημερία και αγωγή του λαού των. Eκείνοι που οι λαοί διαχρονικά στιγμάτισαν ήσαν οι τύραννοι και οι δεσποτικοί άρχοντες που κυβέρνησαν διδακτορικά του “ενός ανδρός αρχή” για να κορέσουν την άσβεστη δίψα τους για δύναμη ή να ικανοποιήσουν ένα ακατανίκητο πάθος πλεονεξίας. Διότι αυτού του τύπου οι άρχοντες όχι μόνο δεν ευνοούν αλλά και καταδιώκουν κάθε εκλεκτό έξυπνο, ενάρετο και υψηλόφρονα άνθρωπο από φθόνο και φόβο τυχόν ανατροπής του. Αυτό το γεγονός δείχνει την ηθική τους ποιότητα. O Περίανδρος τύραννος της Κορίνθου άκουγε ότι παντού οι τύραννοι δεν έχουν καλό τέλος. Έστειλε λοιπόν στον Πολυκράτη τύραννο της Σάμου ανθρώπους για να τον ρωτήσουν πως διοικεί τόσα χρόνια ανενόχλητος. Πήγαν λοιπόν να τον ρωτήσουν οι άνθρωποι αλλά γύρισαν άπρακτοι διότι δεν τους μιλούσε καθόλου. Αλλά την τελευταία ημέρα, που τους πήρε μαζί του στους αγρούς, παρά τις συνεχείς πιέσεις, βάδιζε σιωπηλά. Tο μόνο που έκανε ο Πολυκράτης είναι ότι είχε ένα ραβδί και όποιο στάχυ έβλεπε ζωντανό, ακμαίο, δυνατό, όμορφο να εξέχει πάνω από τα άλλα τούδινε μια με το ραβδί και το έσπαζε. “Κατάλαβα είπε ο Περίανδρος. Tο μυστικό που δεν σας είπε με το στόμα, το αποκαλύπτει με αυτή την πράξη του.” Mόνο όταν αποκεφαλίζω όσους ξεχωρίζουν από το πλήθος των υπηκόων μου για την ευφυΐα τους, για την αρετή τους, για το θάρρος και τη ζωντάνια τους, τότε μπορώ να είμαι ήσυχος στον θρόνο μου. Nα λοιπόν που φτάνει η δίψα της δύναμης, η πλεονεξία, όταν γίνεται σκοπός της πολιτικής. Μήπως πρέπει σήμερα όσο ποτέ άλλοτε να προσέξουμε αυτό το ανέκδοτο του Αριστοτέλη που έχει εφαρμογή σε πολλούς άρχοντες της πολιτικής ζωής του τόπου μας
αρετές του ανθρώπου οι αρχαίοι Έλληνες θεώρησαν το ζωηρό ενδιαφέρον του για το δημόσιο βίο και την προθυμία του να μετέχει σ’ αυτόν ενεργητικά “να πράττη τα κοινά”. H πολιτική είναι μέρος της ηθικής ενέργειας του ανθρώπου. Αυτό βέβαια ακούγεται πολύ άσχημο σε μια εποχή σαν την σημερινή όπου η πολιτική ασκείται με τον τρόπο που ξέρουμε όλοι, μέσα σ’ ένα ίλιγγο πλεονεξίας και σ’ ένα πυρετό ματαιοδοξίας. Στους χρόνους μας η πολιτική σ’ όλες δυστυχώς τις χώρες από το ένα μέρος καπηλεύεται τις ιδέες και από το άλλο πρακτορεύει τα συμφέροντα. Kατά βάθος όμως η πολιτική είναι πρόθεση και η πράξη παιδευτική. O πολιτικός παιδεύει ανθρώπους την κοινότητα το λαό του· τους καθοδηγεί στο σωστό δρόμο της συλλογικής ζωής, για να επιτύχουν την ευτυχία και την αρετή σαν άτομα και σαν σύνολο. Oι αρχαίοι λαοί τιμούσαν με βαθύ σεβασμό τους μεγάλους πολιτικούς άνδρες γιατί με την οικονομική και διοικητική οργάνωση της πολιτείας, με την ρύθμιση των χρεών, με την κοινωνική αλληλεγγύη και τον καθορισμό των ορίων της κάθε εξουσίας έβαλαν τις βάσεις για την ευημερία και αγωγή του λαού των. Eκείνοι που οι λαοί διαχρονικά στιγμάτισαν ήσαν οι τύραννοι και οι δεσποτικοί άρχοντες που κυβέρνησαν διδακτορικά του “ενός ανδρός αρχή” για να κορέσουν την άσβεστη δίψα τους για δύναμη ή να ικανοποιήσουν ένα ακατανίκητο πάθος πλεονεξίας. Διότι αυτού του τύπου οι άρχοντες όχι μόνο δεν ευνοούν αλλά και καταδιώκουν κάθε εκλεκτό έξυπνο, ενάρετο και υψηλόφρονα άνθρωπο από φθόνο και φόβο τυχόν ανατροπής του. Αυτό το γεγονός δείχνει την ηθική τους ποιότητα. O Περίανδρος τύραννος της Κορίνθου άκουγε ότι παντού οι τύραννοι δεν έχουν καλό τέλος. Έστειλε λοιπόν στον Πολυκράτη τύραννο της Σάμου ανθρώπους για να τον ρωτήσουν πως διοικεί τόσα χρόνια ανενόχλητος. Πήγαν λοιπόν να τον ρωτήσουν οι άνθρωποι αλλά γύρισαν άπρακτοι διότι δεν τους μιλούσε καθόλου. Αλλά την τελευταία ημέρα, που τους πήρε μαζί του στους αγρούς, παρά τις συνεχείς πιέσεις, βάδιζε σιωπηλά. Tο μόνο που έκανε ο Πολυκράτης είναι ότι είχε ένα ραβδί και όποιο στάχυ έβλεπε ζωντανό, ακμαίο, δυνατό, όμορφο να εξέχει πάνω από τα άλλα τούδινε μια με το ραβδί και το έσπαζε. “Κατάλαβα είπε ο Περίανδρος. Tο μυστικό που δεν σας είπε με το στόμα, το αποκαλύπτει με αυτή την πράξη του.” Mόνο όταν αποκεφαλίζω όσους ξεχωρίζουν από το πλήθος των υπηκόων μου για την ευφυΐα τους, για την αρετή τους, για το θάρρος και τη ζωντάνια τους, τότε μπορώ να είμαι ήσυχος στον θρόνο μου. Nα λοιπόν που φτάνει η δίψα της δύναμης, η πλεονεξία, όταν γίνεται σκοπός της πολιτικής. Μήπως πρέπει σήμερα όσο ποτέ άλλοτε να προσέξουμε αυτό το ανέκδοτο του Αριστοτέλη που έχει εφαρμογή σε πολλούς άρχοντες της πολιτικής ζωής του τόπου μας
Νικόλαος Σμολοκτός
Πρόεδρος Πολυτέκνων ν. Δράμας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου