Τα γειτονικά τους χωριά ερήμωσαν όταν πλησίασαν οι σκαπάνες των εκσκαφέων. Δεν είχαν άλλη επιλογή. Κάτω από τα πόδια τους κρυβόταν ο λιγνίτης. Τα δικά τους σπίτια όμως πατούν σε μια στείρα από καύσιμα γη. Η μετεγκατάσταση τους
δε συμφέρει τη ΔΕΗ. Αλλά οι κάτοικοι της Ακρινής θέλουν να φύγουν μακριά από το ορυχείο, την τέφρα και τα φουγάρα και να γίνουν οι πρώτοι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες της περιοχής
Το αγροτικό αγκομαχά σε λασπωμένα κάθετα μονοπάτια. Η πλαγιά σε αρκετά σημεία είναι ντυμένη με χαμηλό γρασίδι. Περνάμε μια συστάδα γυμνών δέντρων και συνεχίζουμε το σκαρφάλωμα. Ο οδηγός έχει υποσχεθεί την καλύτερη θέα. Σταματά στο μπαλκόνι του λόφου, εκεί όπου καπνίζει η γη. Σε τέσσερα σημεία από μικρά ρήγματα στο έδαφος αναβλύζει καπνός, λες και κάτι σιγοκαίει στις σόλες μας. Πατάμε σε μια παλιά απόθεση τέφρας. «Προσέξτε. Τώρα τα μάτια σας θα πονέσουν», λέει ο οδηγός. Μπροστά μας, ως εκεί που φτάνει το βλέμμα, απλώνεται ένας κρατήρας βάθους 250 μέτρων. Το ορυχείο του Νοτίου Πεδίου. Αριστερά πέντε φουγάρα εκπνέουν αδιάκοπα τον πυκνό ατμό τους. Ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου. Και πίσω μας διακρίνουμε τα κεραμίδια της Ακρινής. Του δικού του χωριού.
«Η μετεγκατάσταση θα πονέσει. Το ξέρω. Αλλά ένα στόχο έχω: να σηκωθεί το χωριό», λέει ο οδηγός. Εδώ γεννήθηκε, μεγάλωσε, παντρεύτηκε. Τώρα, ο Κώστας Πουτακίδης, πρόεδρος συλλόγου Περιβάλλοντος και Ανέργων Ακρινής, θέλει να φύγει μαζί με τους συγχωριανούς του. Σε οκτώ χρόνια μπορεί να το καταφέρουν. Και να γίνουν οι πρώτοι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες στην Κοζάνη.
Οι πρόποδες του Βερμίου στην Κοζάνη είναι σπαρμένοι με ιστορίες μετεγκατάστασης. Τις μαρτυρούν τα χαλάσματα της Χαραυγής και του Κλείτου. Δύο χωριών που ερήμωσαν όταν ζύγωσαν οι καδοτροχοί των εκσκαφέων. Η ΔΕΗ απαλλοτρίωσε τα εδάφη τους γιατί εκεί κρύβεται λιγνίτης. Δε συνέβαινε όμως το ίδιο με τη γειτονική Ακρινή. Η ΔΕΗ αδιαφορούσε για τη γη κάτω από τα σπίτια του χωριού. Δεν είχε λιγνίτη για να τον εκμεταλλευτεί. Όμως τώρα μια διάταξη του ΥΠΕΚΑ, που εντάσσεται στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο για τη Βιοποικιλότητα, προβλέπει ότι μέσα στα επόμενα οκτώ χρόνια η Ακρινή Κοζάνης και οι Άγιοι Ανάργυροι στη Φλώρινα θα μετεγκατασταθούν. Το κόστος θα βαρύνει κατά 50% τη ΔΕΗ και κατά 50% τον κρατικό προϋπολογισμό. Και η ιδιοκτησία των εκτάσεων που θα προκύψουν θα μεταβιβαστεί στην επιχείρηση και το δημόσιο.
Για πρώτη φορά, προβλήματα βιωσιμότητας θα σηκώσουν χωριά που γειτνιάζουν με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ. Η μετακίνηση μιας κοινωνίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί χρόνο, σχεδιασμό και μελέτες. Άλλο τόσο σύνθετοι είναι οι λόγοι που οδηγούν στη μετεγκατάσταση της Ακρινής. Πέρα από τα προβλήματα υγείας των κατοίκων και την αισθητική υποβάθμιση της περιοχής βρίσκεται η οικονομία, ο φόβος της ανεργίας, η ελπίδα της μονιμότητας. Αυτή είναι η ιστορία ενός χωριού που ζει μια σχέση εξάρτησης με τη ΔΕΗ, από την ευημερία του μέχρι την παρακμή του.
Τα φουγάρα της ΔΕΗ καπνίζουν αδιάκοπα, 24 ώρες το 24ωρο στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου.
Η τέφρα ταξιδεύει από τον ΑΗΣ στο ορυχείο πάνω σε έναν ταινιόδρομο που απέχει 1.300 μέτρα από την Ακρινή. Όταν αυτός χαλάσει, την αποθέτουν σε ένα μέρος δίπλα στο χωριό Άγιος Δημήτριος. Η μεταφορά της γίνεται από εκεί με φορτηγά. Αλλά ο άνεμος μπορεί να μεταφέρει τη σκόνη σε καλλιέργειες εκτάσεις ή σπίτια. Τους καλοκαιρινούς μήνες οι συνθήκες χειροτερεύουν με τη ζέστη. Οι κάτοικοι διαμαρτύρονται για αναπνευστικά και άλλα προβλήματα υγείας. Έρευνα του συλλόγου τους στο ληξιαρχείο έδειξε ότι το 2003 στους 14 θανάτους οι έξι ήταν από καρκίνο. Και το 2005 στους οκτώ θανάτους οι πέντε ήταν για τον ίδιο λόγο. «Σε ένα τετράγωνο, σε δέκα σπίτια, πέντε γυναίκες επισκέπτονται το Θεαγένειο. Όλες κοντά στα 50», λέει η Δέσποινα Πασχαλίδου που γεννήθηκε στην Ακρινή πριν εγκατασταθεί η ΔΕΗ. «Να καταλάβετε ότι ούτε οι κήποι μας έχουν ζωή. Αν σηκωθείς το πρωί, ό,τι έχουμε φυτέψει έχει γκρι χρώμα. Ξεγελάμε τον εαυτό μας λέγοντας ότι τρώμε καθαρά προϊόντα, τα δικά μας. Αλλά τι να κάνουμε; Υποτίθεται ότι είμαστε στο χωριό. Κάτι πρέπει να καλλιεργήσουμε».
Το 2006 ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου (η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής ρεύματος στην Ελλάδα) εγκατέστησε ηλεκτροστατικά φίλτρα που έριξαν τις εκπομπές τέφρας κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή εκπέμπει διοξείδιο του θείου πάνω από το όριο των 400 μg/m3. Μετά το 2016 έχει περιθώριο τεσσάρων ετών από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να το περιορίσει κάτω από τα 200 μg/m3, αλλιώς θα κλείσει.
Ο Μιχάλης Μουρατίδης αγωνιά για το μέλλον του αν μετεγκατασταθεί το χωριό του. Θέλει να φύγει. Αλλά δεν ξέρει ποιο θα είναι το μέλλον του. (Φωτογραφία: Enri Canaj)
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΙΠΤΑΜΕΝΗΣ
ΤΕΦΡΑΣ ΤΩΝ ΑΗΣ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
ΔΥΤΙΚΗΣ MΑΚΕΔΟΝΙΑΣΗ τέφρα των ανθράκων είναι ένα χημικό προϊόν μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας (Suloway
et al. 1983). Η συνολική ετήσια παραγωγή τέφρας από τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς (Α.Η.Σ.)
του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ) ξεπερνά τους 7,05 x 103 τόνους. Οι τερά-στιες ποσότητες που καθημερινά παράγονται από κάθε Α.Η.Σ., κυρίως υπό μορφή ιπτάμενης τέ-φρας, περιέχουν κύρια στοιχεία και ιχνοστοιχεία σε υψηλές συγκεντρώσεις. Ο τρόπος σύνδεσηςτων ιχνοστοιχείων με τα σωματίδια της τέφρας, κυρίως της ιπτάμενης, καθώς και η συμπεριφορά
τους κατά την καύση είναι φαινόμενα εξαιρετικά περίπλοκα (Finkelman 1994). Ορισμένα στοιχεία
παρουσιάζουν ισχυρή σύνδεση με συγκεκριμένα ορυκτά και δεν απομακρύνονται από αυτά σε ο-
ποιεσδήποτε συνθήκες, ενώ άλλα απλώς προσκολώνται στην επιφάνεια των σωματιδίων και μετα-
φέρονται, όντας ιδιαίτερα πτητικά. Το μέγεθος των σωματιδίων της ιπτάμενης τέφρας που διαφεύ-
γουν από τις καπνοδόχους μαζί με τα καπναέρια και βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, κυμαίνεται από
0,01 μm έως 20μm. Ιδιαίτερα μεγάλη σημασία έχει η μορφολογία αυτών των σωματιδίων καθότι ι-
νώδη ή ακτινωτά σωματίδια σε εισπνεύσιμο μέγεθος (<10μm), μπορούν να προκαλέσουν τεράστια
βλάβη στις κυψελίδες των πνευμόνων σε σύγκριση με σφαιρικά σωματίδια. Έχει τέλος αποδειχθεί
ότι τα σωματίδια της ιπτάμενης τέφρας με μέγεθος μεγαλύτερο των 10μm μπορούν να καταπίπτουν.
Πηγήhttp://antapokritis.wordpress.com/2011/01/19/akrini/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου